บีคอน (Beacon) คืออะไร



โดย จิตรยุทธ จุณณะภาต (HS0DJU)

นักวิทยุสมัครเล่นมีกิจกรรมหลากหลายที่ทำ เราเล่น หาความรู้ทางวิทยาศาสตร์และการสื่อสารในหลายรูปแบบ ไม่เพียงแต่การติดต่อระหว่างสถานีเท่านั้น แต่นักวิทยุสมัครเล่นยังสร้างระบบต่างๆ ขยายออกไป เช่น APRS ที่สามารถบอกจำแหน่งและข้อมูลอื่นๆ ของสถานีไปยังสถานีอื่นได้ หรือระบบดิจิตอลต่างๆ ก็เช่นกัน

ย้อนกลับไปก่อนหน้านั้น เรายังมีระบบหนึ่งที่มีประโยชน์มากในการบอกสภาพการแพร่กระจายคลื่นในย่านความถี่ต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งย่าน HF โดยการให้สถานีที่อยู่ในพื้นที่ต่างๆ ผลัดกันออกอากาศในความถี่ต่างๆ กัน เพื่อให้นักวิทยุที่อยู่ในพื้นที่อื่นทั่วโลกสามารถทดลองรับสัญญาณนั้น เราเรียกว่า บีคอน (Beacon)

บีคอนคืออะไร

ที่จริงแล้วสำหรับคำโดยทั่วไป บีคอน คือ ระบบส่งสัญญาณอัตโนมัติ ด้วยเหตุผลบางอย่าง ในกรณีที่กำลังพูดถึงนี้ เป็นการส่งเพื่อให้เราพอประเมินได้ว่า Propagation ทิศไหน ดี เลวแค่ไหน

ในโลกนี้ เรามีสถานีวิทยุสมัครเล่น "ใจดี" ทำหน้าที่ส่งสัญญาณบีคอนให้กระจายไปในโลกนี้ในความถี่เหล่านี้
14.100 MHz
18.110 MHz
21.150 MHz
24.930 MHz
28.200 MHz
โดยวนกันไป เราสามารถดูว่าในขณะนี้ (Real time) สถานีไหนกำลังออกอากาศได้ที่เว็บเพจนี้ http://www.ncdxf.org/beacon/
จะรู้เลยว่า สถานีไหน กำลังส่ง Beacon เป็นรหัสมอร์ส ชื่อสถานีตัวเองอยู่ ดูภาพที่ 1

ภาพที่ 1 เราารู้ได้ว่าในขณะหนึ่งๆ
สถานี Beacon ใดกำลังออกอากาศด้วย
สัญญาณเรียกขานของตัวเองเป็นรหัสมอร์ส

ในภาพที่ 1 สถานี VR2B ที่ฮ่องกง กำลังออกอากาศ สัญญาณเรียกขานของตัวเอง ที่14.100MHz เป็นรหัสมอร์ส ความเร็ว 22 WPM  และในเวลาเดียวกัน สถานี RR9O ทีเซอร์เบียก็ออกอากาศ สัญญาณเรียกขานตัวเอง ที่ 18.110 MHz แบบนี้เรื่อยไป
หลังจากนั้น 10 วินาที ก็จะเปลี่ยนเป็นตามภาพที่ 2

ภาพที่ 2 แต่ละสถานีจะเปลี่ยนไป
ออกอากาศที่ความถี่อื่น จนครบทุกความถี่

จะเห็นตามภาพที่ 2 ว่า สถานี 4S7B ที่ศรีลังกา ก็จะออกอากาศ ที่ 14.100MHz  สถานีVR2B ก็ไปออกอากาศสัญญาณเรียกขานของตัวเองที่ 18.110 MHz  ส่วนสถานีที่ประเทศ เซอร์เบีย RR9O ก็ไปออกอากาศที่ความถี่ 21.150 MHz

นั่นคือ ในเวลาหนึ่งๆ จะมีสถานีบีค่อนพวกนี้ ออกอากาศ 5 ความถี่ แล้วหมุนวนกันไป   ทำงาน synchronize กัน ไม่เบียดกัน ไม่ทับกัน ไม่แย่งกัน
ลองฟังสถานี VR2B (ฮ่องกง)

วิดิโอ 1 สัญญาณบีคอนจาก
สถานึ VR2B ที่ฮ่องกงจังหวะที่
ออกอากาศที่ความถี่ 14.100 MHz

มีเสียง ดา ดา ดา ตามมาด้วย

เราจะสังเกตว่า หลังสัญญาณเรียกขาน จะมีเสียง dah ยาวๆ ตามมาอีก 3 ที มันคืออะไร?
สัญญาณเรียกขาน จะถูกส่งมาในโหมด CW กำลังส่ง 100 วัตต์ จากนั้น

• เสียง dah แรกส่งด้วยกำลังส่ง 10 วัตต์
• เสียง dah ที่สองส่งด้วยกำลังส่ง 1 วัตต์
• เสียง dah ที่สามส่งด้วยกำลังส่ง 0.1 วัตต์

ทำให้เรา ที่ฟังอยู่พอรู้ว่าเรารับคนที่ใช้กำลังส่งเท่าใดจากสถานีนั้น ได้เป็นอย่างไรนั่นเอง
คราวนี้ ถ้าเพื่อนๆ มีเวลาว่าง อยากจะรู้ว่าการเดินทางของคลื่นดีหรือไม่ ก็ลองเปิดเครื่องและรับสัญญาณจากสถานีบีคอนที่ความถี่ต่างๆ ที่เขาออกอากาศดูนะครับ